BEYPAZARI VE ÇEVRESİNDEKİ KAYA YAPILARI, YERLEŞİM ALANLARI, MEZARLAR, KİLİSELER.
Özet
Beypazarı ve çevresi jeolojik yapısı itibariyle yumuşak kaya alanlarına sahip olması ve su havzalarını oluşturduğu vadilerin bulunması, orta Anadolu’nun birçok bölgesinde olduğu gibi yapay ve doğal kaya yapıları bünyesinde barındırmıştır. Çalışmada bu mağaraların yoğun olduğu alanlar seçilerek, saha araştırması yöntemiyle altı ana bölge tespit edilmiştir. Beypazarı’ndaki söz konusu kaya yapılarının, çoğunluğu Kirmir vadisinde yoğunlaşmıştır. Bu bölgelerdeki kaya yapıları incelenerek, insanları buraları; yerleşim yeri, mezar ve ibadet mahalli olarak kullandıkları anlaşılmaktadır. Diğer taraftan bu yapılar, insan yaşamını ve insan çevre ilişkisini yansıtması açısından geçmişe dair kayda değer bilgiler vermektedir. Kaya yapıları, bu coğrafyada geçmiş dönemlerde yaşamış toplulukların asırlar boyunca, yaşayışlarına dair önemli ipuçları sunar. Keza, buralardan günümüze intikal eden yapılar ve arkeolojik kalıntılar, insanların düşünce ve inanç yapılarına dair somut veriler sunabilmektedir. Üzerinde çalışılan Beypazarı kaya yapıları aynı coğrafyada bulunan Frigya bölgesindeki birçok kaya mezarları ve yerleşim yerleri kadar mimari stillere sahip değildir. Bu çalışmada değerlendirmeye tabi tutulan mağaralar, basit mimari yapıya sahip oldukları gibi, doğal formlu özellikleri daha ön plana çıkmaktadır. Bu nedenle çalışmada, mağara odaları değerlendirilirken çoğu zaman belirli bir mimari stili ön plana çıkarmakta zorlanılmıştır. Yine de bu yapıların geometrik özellikleri, duvarlarda bulunan ikonografik resimler ve sıvama izleri veya dışarıyla olan konumları ve odalar arasındaki bağlantı yolları vurgulanmaya çalışılmıştır.
