Çulpan ZARİPOVA ÇETİN

Tatar Türklerinin geleneksel çalgılarıyla ilgili en eski bilgilere biz bir halkın geçmişteki yaşam tarzı, gelenekleri, çaldığı müzik aletleriyle ilgili bilgileri bugüne ulaştırmakta eşi benzeri olmayan mitolojik hikâye, masal ve destan gibi türlerde rastlarız.
Onlarda çalgıların sadece adları değil, ne gibi malzemeden nasıl bir durumlarda (kahramanların başları dertte olduğu, memleketlerine veya sevdiklerine özlem duydukları zaman) yapılması da anılır.
Masal, efsane ve destanların birçoğu Tatarların göçebe hayat sürdükleri bir dönemde ortaya çıktıklarından dolayı onlarda anılan çalgılar da genelde göçebe hayat sürdüren bütün Türk toplundan için ortak olanlardır: kopuz, dombra, davul, saz, sornay, kuray (kaval).
Fakat XVII. Yüzyıldan itibaren Tatar Türklerinin kullandıktan müzik aletleri değişikliğe uğrar: Kopuz ile dombradan ziyade ckripka (keman) ve garmun (akordeonu andıran bir çeşit çalgı) gibi çalgılara üstünlük verilir. Dombra ile kuray da tabii kendi önemini kaybetmez.
Günümüzde ise Tatar Türklerinin millî bayramlarında ve dostluk meclislerinde çaldıkları müzik aletlerinin içinde göçebe hayatı hatırlatan kuray in yanında garmun bilinir.
Garmun adlı çalgı, masallarda da anılmasına rağmen daha çok türkülerde ve manilerde dile alınmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Tatar, Tatar müzik aletleri, Çalgılar, Millî Kültür, Halk Edebiyatı.