Seyfullah GÜL

Dokumacılık, toplumların yaşam biçimlerini, sosyo-ekonomik yapılarını, davranış biçimlerini ve yerel kimliklerini güçlü bir şekilde yansıtan kültürel miras değerleridir. Bu kültür ürününün mekânsal dağılışı ve mekânsal çeşitliği büyük ölçüde tarihi yapı, çevre, kültür ve dağılış ilişkileri açısından yöreden yöreye farklılık göstermektedir. Makalede Vezirköprü yöresindeki dokuma kültürünün ortaya çıkışı ve gelişimi kültür coğrafyası açısından tartışılmıştır. Çalışma ile yöredeki dokuma kültürünün tarihi yapısı, dokuma kültürüne ait özelliklerin ortaya konulması ve yöreye ait bir dokuma envanteri oluşturularak bu kültürel mirasın korunmasına katkı sağlanması amaçlanmaktadır. Ayrıca yöredeki dokuma kültürünün oluşması ve şekillenmesinde etkili olan coğrafi çevre bileşenleri ortaya konularak dokuma kültürünün yöre içindeki mekânsal dağılışı ve mekânsal çeşitliliklerinin tasvir edilmesi de amaçlanmaktadır. Vezirköprü yöresinin dokuma kültürü potansiyelini ve özelliklerini ortaya koymak ve dikkatleri yöreye çekmeye yardımcı olmaya odaklanan bu araştırmada; literatür taraması, kaynak kişi görüşmeleri, sahadaki inceleme ve gözlemlerin sonuçlarından yararlanılmıştır. Dokumacılık, Vezirköprü’de Demir Çağı’ndan günümü yüz yıllardır varlığını koruyan kültürel bir mirastır. Yörede dokuma ürünlerinde kullanılan hammadde, dokuma ürünlerinin boyutu, biçimi ve üzerlerindeki desenler birbirinden farklıdır.  Yöredeki dokuma kültürü; Susuz Bezi dokumacılığı, Soruh Vadisi kilim, heybe, çorap ve boncuklu taç dokumacılığı ve Özyörük Köyü yörük dokumaları ile kilim (çöpür) ve çuval dokumacılığı olmak üzere üç gruba ayrılır. Bu farklılıkta yöredeki dokuma kültürünün Demir Çağı’na kadar tarihlendirilmesi yanında yörenin tarih boyunca farklı kültürlere (Hitit, Frig, Roma, Bizans, Türk) ev sahipliği yapması ve yörenin coğrafi çevre bileşenleri de etkilidir.

Anahtar Kelimeler: Kültür, Kültürel Miras, Dokumacılık, Vezirköprü, Kültür Coğrafyası