Oya ÇETİN
Yusuf ALBAYRAK
Bir inanç sistemi olan Şamanizm, genel olarak Orta Asya’daki halkların özel olarak Türk halklarının ilk dini inançlarından biridir. Animist ve totemist Türk toplulukları, her varlığa bir ruh atfetmiştir, bu ruhlarla iletişime geçen kişiler de toplumun lideri olan Şamanlardır. Şamanizm’de Şaman, trans haline geçerek evrenler arasında seyahat etmekte, tanrılar ve ruhlarla görüşmekte ve insanlarla tanrılar arasında aracılık yaptığına inanılmaktadır. Şaman, trans haline geçerek tanrıları, insanların lehine hareket etmelerini sağlamak amacıyla ikna etmeye çalışmakta, böylece ruhların ve tanrıların desteğini elde etmek istemektedir. Şamanlar, tüm bunlarla ilgili ritüellerini gerçekleştirmek için çeşitli eşyalar kullanmakta, bu eşyalar Şaman’a ruhsal yolculuğunda eşlik etmektedir. Söz konusu eşyaların en önemlisi davuldur, davul, üzerindeki süslemelerden çalınmasına kadar Şaman’ın vazgeçilmez enstrümanıdır. Davulun ve gong gibi başka çalgıların ritmini kullanan Şaman, ruhsal olarak yükselmektedir. Şamanlar ayrıca erk hayvanı olarak kabul ettikleri hayvanlardan da güç almaktadır ve ruhlar alemine bu hayvanların yardımıyla geçmektedir.
Şamanlar, eski toplumlarda insanların ruhlarını ve bedenlerini sağaltan, hayatlarındaki önemli olaylarda onlara rehberlik edip toplumun benimsediği ritüelleri yönlendiren önemli kişilerdir. Bu yaklaşım, Şamanlık geleneklerini çağdaş yaşama adapte etme gayretiyle beraber ortaya çıkmıştır. “Şaman” dendiği vakit akla ilk gelen husus, çoğunlukla ruhlarla bağlantı içindeki kişilerdir. Bunun için, Şamanlar daha çok “ruh uzmanları” şeklinde kabul edilmektedir. Bu çerçevede sadece Şaman olan kişi ruhları görebilmektedir ve ruhların geçirdiği süreçleri deneyimleyebilmektedir. Şaman’ın ruhlarla ilişkisi, ruhların Şaman’ın bedenine girmesi ya da Şaman’ın ruhsal ve astral seyahatine yolculuk etmesi biçiminde gerçekleşebilir. Şaman’ın temel görevleri arasında, adak olarak sunulmuş olan hayvanların ruhlarını tanrısal varlığa sunmaktır, ölenin ruhunu öteki dünyaya taşımaktır ve defin yerini saptamaktır ve hastaları sağaltmaktır.
Anahtar Kelimeler: Şaman, Şamanizm, Ritüel, Trans, Şaman Eşyaları
