Levent ÜNAL

İstiklal Harbi dört cephede cereyan etti. Doğu Cephesinde Ermeni kuvvetleri ve çeteleriyle, Batı Cephesinde Yunan Ordusuyla, Güney Cephesinde Fransız kuvvetleri ve Ermeni çeteleriyle, Elcezire Cephesinde İngiliz ve Fransız kuvvetleri ve onlarla iş birliği yapan Arap, Kürt aşiretleriyle mücadele edildi.

Bu dört cepheden en uzun süren ve niteliği en farklı olan Elcezire Cephesi oldu.

İstiklal Harbi cepheleri içerisinde, kaynakları sınırlı olduğundan en az araştırma Elcezire Cephesine ilişkin yapılmış, en az yayın bu cepheyle ilgili çıkarılmıştır. Bunun yanında Elcezire Cephesi genel olarak Revandiz Harekâtı ile özdeşleştirildiğinden araştırmalar çoğunlukla Musul Meselesi üzerine yoğunlaşmıştır. Ancak Elcezire Cephesinin Musul dışında Anadolu’da Fırat Nehrinden İran Hududuna kadar olan Güneydoğu Anadolu Bölgesi ile Anadolu’nun güneyinde Halep ile Fırat Nehri arasındaki bölümü de mevcuttur. Cephe Komutanlığının faaliyetleri bu üç bölgede ve farklı mahiyette gerçekleşmiştir.

Bu makalenin amacı, Elcezire Cephesinin teşkilini zorunlu kılan sebep ve gelişmeleri inceleyerek Cephe Komutanlığının faaliyetlerini ve etkinliğini değerlendirmektir. Makalenin, Cephe Komutanlığınca farklı bölgelerde farklı stratejilerle yürütülen faaliyetlerin açıklanması ve cephenin bir bütün halinde değerlendirmesi bakımından faydalı olacağı kıymetlendirilmektedir. Çalışma için literatür taraması metodu ve nitel araştırma modeli kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Elcezire Cephesi, Nihad (Anılmış) Paşa, Ali Şefik Özdemir, Musul Meselesi, Revandiz Harekâtı