Mariam KOBERIDZE
Yurt dışında muhafaza edilen Gürcüce el yazmalarının dünya kültür tarihi bağlamında kültürler arası iletişim ve Gürcü manevi değerlerinin yaygınlaştırılması açısından araştırılması, tanımlanması ve yayınlanması Kartvelolojinin güncel bir konusu olarak tanımlanabilir. Bu açıdan Paris Milli Kütüphanesi'nde muhafaza edilen Gürcüce el yazmaları özellikle önem arz etmektedir.
Farklı zamanlarda Paris Ulusal Kütüphanesi'ndeki Gürcüce el yazmaları M. Brosset, A. Khakhanashvili, Fr. Broker ve E. Takaishvili tarafından tanıtılmıştır. Gerek geçmişte, gerekse günümüzde büyük öneme sahip olan söz konusu el yazmalarının ikinci nüshası ya yok ya da tanınmış kütüphanelerde nadiren bulunmaktadır. Aleksandre Khakhanashvili, üçü Gürcüce dilbilgisi el yazması olmak üzere yirmi altı adet el yazmasını tanıtmıştır. Ekvtime Takaishvili de Gürcüce gramerle ilgili dört adet el yazması da dahil olmak üzere yirmi dokuz adet el yazmasını tanıtmıştır.
Bu makalede, Paris'te muhafaza edilen Gürcüce dilbilgisi el yazmaları ile David Batonishvili ve İoane Kartvelishvili'nin dilbilgisi yazmaları arasındaki bağlantı üzerine çalışılmış ve yazmaların incelenmesinin önemi ve diğer bilim adamlarının günümüze kadar yaklaşımları kronolojik olarak analiz edilmiştir. Paris Milli Kütüphanesi'nde muhafaza edilen 27 numaralı gramer el yazması İoane Kartvelishvili'ye aittir. Ekvtime Takaişvili'nin anlatımına göre bu el yazma eseri mavi kâğıda yazılmış: Ancak günümüze kadar belli bir sayfaları ulaşmış, bunlar yeni bir kâğıda yapıştırılmış ve kapağa yerleştirilmiştir. İlk sekiz sayfanın tamamı Gürcüce metin, sonrası ise Rusça-Gürcüce metindir.
Paris Milli Kütüphanesi 7 ve 9 numaralı yazarının ismi bilinmeyen gramer kitabının iki nüshası bulunmaktadır ve bunlar eğitim maksatlı yazılmıştır. Bu yazmaların da İoane Kartvelishvili'ye ait olasılığı düşünülmektedir. 15 numaralı el yazması ise David Batonishvili'ye aittir.
Anahtar kelimeler: Gürcüce gramer el yazmaları, Paris, İoane Kartvelishvili, Marie Brosset, Alexandre Khakhanashvili, Ekvtime Takaishvili
