Hakemli Çalışmaların Önemi

Hakemli çalışmalar bilimsel yöntemi somutlaştıran ve destekleyen çalışmalardır. Bu noktada sürecin bütün paydaşlarının etik ilkelere yönelik standartlara uyması önem taşımaktadır. Bu metinde belirtilen etik görev ve sorumluluklar, Committee on Publication Ethics (COPE) tarafından yayınlanan "COPE Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors" ve "COPE Best Practice Guidelines for Journal Editors" rehberleri rehberleri temel alınarak hazırlanmıştır.

Yazarların Etik Sorumlulukları

• Yayınlanmak üzere gönderilen çalışmanın daha önce başka bir dergide yayınlanmamış olması gereklidir.
• Yazarlar yararlandıkları çalışmalara eksiksiz ve doğru bir biçimde atıfta bulunmalıdır.
• Çalışmada çıkar çatışması olabilecek durumlar ve ilişkiler açıklanmalıdır.
• Değerlendirme süreçleri çerçevesinde ham veri talep edilebilir; yazarlar beklenen veri ve bilgileri sunmalıdır.
• Kullanılan verilerin kullanım haklarına, izinlere sahip olunmalıdır.
• Yazarlar hataları fark ettiklerinde düzeltme veya geri çekme işlemlerine katkı sağlamalıdır.
• Çalışmalar aynı anda birden fazla dergide bulundurulmamalıdır.
• Makaleler 3 dilde (Türkçe, Rusça, İngilizce) ve bu dillerde başlık, öz ve anahtar kelimeler içermelidir.
• Dergiye gönderilen her makale intihal programına tabi tutulur.

Hakemlerin Etik Sorumlulukları

• Hakemler sadece uzmanlık alanlarına uygun çalışmaları değerlendirmelidir.
• Tarafsızlık ve gizlilik içerisinde değerlendirme yapmalıdır.
• Değerlendirme sürecinde çıkar çatışması varsa incelemeyi reddetmeli ve bilgilendirmelidir.
• Değerlendirme sonrası inceledikleri çalışmaları imha etmelidir.
• Hakemler nesnel ve nazik bir dil kullanmalıdır.
• Değerlendirmeyi belirtilen süre içerisinde yapmalıdır.
• Değerlendirme sonucunda ücret alabilir.

Editörlerin Etik Sorumlulukları

• Editörler yazıları ön kontrolden geçirmeli ve uygun hakemlere göndermelidir.
• Editörler yazarların özelliklerine değil, entelektüel içeriğine göre değerlendirme yapmalıdır.
• Editörler kişisel bilgileri gizli tutmalıdır.
• Editörler çıkar çatışmasını açıklamalıdır.
• Editörler yayın kararlarını ilgili politikalar ve etik kurallarına göre almalıdır.
• Sorunları tespit edip gerekli adımları atmalıdır.
• Etik dışılığı teşvik etmemeli veya izin vermemelidir.
• İhtiyaç halinde düzeltme veya geri çekme bilgisi verilmelidir.

Yazarlık Sorumlulukları

• Her yazar, çalışmanın içeriğine ve sonuçlarına katkı sağlamış olmalıdır. Yazar sıralaması ve katkıları açıkça belirtilmelidir.
• Tüm yazarlar çalışmanın sunulmasını onaylamalıdır.
• Çalışma için yerine getirilen finansal destek veya katkılar belirtilmelidir.
• Yazarlar, çalışmanın bütünlüğünü ve doğruluğunu temin etmekle sorumludur.
• Yazarlar, makalenin daha önce başka bir yerde yayınlanıp yayınlanmadığını beyan etmelidir.

Geri Çekme Politikası

• Yazarlar, yazılarını gönderdikten sonra geri çekmeyi düşünüyorsa, bu durumu derhal editöre bildirmelidir.
• Yazı yayınlandıktan sonra geri çekme talebi ancak ciddi etik veya yanlışlık durumlarında kabul edilebilir.

Düzeltme ve Geri Bildirim

• Editörler, hakemlerin ve yazarların geri bildirimlerine saygılı bir şekilde yaklaşmalıdır.
• Düzeltmeler, hakem ve yazar görüşleri dikkate alınarak yapılmalıdır.
• Yazarlar, düzeltmeleri zamanında ve eksiksiz bir şekilde yapmalıdır.

Yayıncılıkta Hatalar

• Editörler ve yayıncılar, tespit edilen hataları düzeltmek için gerekli adımları atmalıdır.
• Yayıncılar ve editörler, düzeltilmiş metinleri gerektiğinde yayınlamalı ve açıklamalıdır.
• Yayınlanmış yazılardaki hatalar ve düzeltmeler okuyuculara açıkça bildirilmelidir.

Detaylı Politikalar için Kaynaklar

Bu detaylı politikalar, Committee on Publication Ethics (COPE) rehberlerinin ve benzeri kaynakların önerileri temel alınarak düzenlenmiştir. İşte bu rehberlerin bazıları:

1. Committee on Publication Ethics (COPE) - Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors: https://publicationethics.org/resources/code-conduct
2. Committee on Publication Ethics (COPE) - Core Practices: https://publicationethics.org/core-practices
3. International Committee of Medical Journal Editors (ICMJE) - Recommendations for the Conduct, Reporting, Editing, and Publication of Scholarly
4. World Association of Medical Editors (WAME) - Publication Ethics Policies for Medical Journals: http://www.wame.org/policies
5. Council of Science Editors (CSE) - White Paper on Promoting Integrity in Scientific Journal Publications: https://www.councilscienceeditors.org/resource-library/editorial-policies/white-paper-on-publication-ethics/
6. American Psychological Association (APA) - Publication Ethics: https://www.apa.org/ethics/code/index
7. European Association of Science Editors (EASE) - Guidelines for Authors and Translators of Scientific Articles: https://ease.org.uk/publications/author-guidelines-and-tools/
8. Open Access Scholarly Publishers Association (OASPA) - Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors: https://oaspa.org/membership/code-of-conduct-and-best-practice-guidelines-for-journal-editors/
9. International Society of Managing and Technical Editors (ISMTE) - Ethical Guidelines for Peer Reviewers: https://www.ismte.org/page/ethical_review_guidelines