Hüseyin Kürşat TÜRKAN
Kökeni ve kökleri İslamiyet’in kabulünden önceki dönemlere kadar ulaşan Halk Edebiyatı, varlığını geçmişten günümüze kadar çeşitli yollarla sürdürmüş ve sürdürmeye devam etmiştir. Bu edebiyat, halkın diliyle oluşturulduğu, halkın duygu ve düşüncelerini, hayal dünyasını, zekâsını, ortak beğeni ve beklentilerini karşılayıp aynı pencereden dünyaya bakışını yansıttığı için Halk Edebiyatı olarak adlandırılmıştır.Söz konusu edebiyatın icracıları, toplumun bir temsilcisi olarak millî ölçümüz ve nazım biçimimiz olan “hece ölçüsü ve dörtlüklerle” duygu ve düşüncelerini dile getirmişlerdir. Dil özellikleri ve ifade biçimleri dönemin sosyal özellikleri başta olmak üzere birçok noktada zamana ve çağın beklentilerine ayak uydurarak şekillenmiştir. Çoğu zaman halk kültürünün özelliklerini yansıtan bir yol benimseyen temsilciler, kimi zaman dönemdeki diğer akımlardan da etkilenmiştir. Bu akımların başında kuşkusuz Divan Edebiyatı’nın etkisi yer almaktadır. Çünkü Halk Edebiyatı’nın temsilcileri, Divan Edebiyatı’ndan etkilenerek aruzlu türler kullanmış ve Divan Edebiyatı’nın temsilcileri gibi divanlar yazmışlardır. Gerçi, söz konusu divanlarda sadece aruzlu kalıpların kullanıldığını da söylemek büyük bir yanılgı olur. Bu makalede Hatay’ın Kırıkhan ilçesinde Bayazid-ı Bestami hazretlerinin türbedarlığını ve imamlığını yapmış olan rahmetli Sefil Molla’nın silsile yoluyla torunlarına kadar ulaşan divanı, ele alınıp incelenecektir. Divanın bir bölümü Sefil Molla’nın torunu İsmail Hakkı Konyalı tarafından dedelerinin ruhunu şad etmek üzere okunmuş ve basılmıştır. Söz konusu divanın eni 15 cm. boyu 22 cm. olup kapak tarafında yıpranmış olan yeşil bir bez bulunmaktadır. Sefil Molla divanında eserler, kırmızı renkte olan bir kalemle yazılmış olup günümüze gelinceye kadar gerek nemlenme gerek farklı nedenlerden dolayı yazının rengi açılmış ve bazı sözcükler okunamaz hâle gelmiştir. Divanda ağırlıklı olarak Halk Edebiyatı’nın nazım şekilleri görülürken özellikle söz konusu divanın girişinde ve son bölümünde Divan Edebiyatı nazım şekilleri kullanıldığı tespit edilmiştir. Ayrıca Sefil Molla Divanı’nda destan türüne de rastlanmış olup söz konusu destanlar, farklı bir çalışmada ele alınacaktır.
Anahtar Sözcükler: Halk Edebiyatı, kültür, Divan Edebiyatı, Divan, Sefil Molla.
