Ahmet GÜNGÖR

İkirciklem (Oksimoron), sözlü ve yazılı iletişimde (genelde resmi konuşma ve yazışma dışında) kullanılan dil unsurlarından biridir. Zıt kavramları çağrıştıran sözcüklerin bir arada kullanılmasıyla alıcı (dinleyici, okuyucu) üzerinde şaşkınlık yaratan etkileyici, çarpıcı anlatım sanatıdır. Kimi zaman tezat, ironi, paradoks, mecaz vd. edebi sanatlarla karıştırılmakta, kavram ve anlam kargaşasına yol açmaktadır. Batı dillerinin yanısıra Rusçada doktora tezleri ve makaleler yayımlanmıştır. Kırgızca ve diğer Türk lehçelerinde de sınırlı sayıda konuyla ilgili bilimsel yazılar mevcuttur. Türkiye Türkçesinde ise konuyla ilgili bilimsel araştırmalar yok denecek kadar azdır. Biçimsel ve anlamsal özellikleri; dilbilim, edebiyat, dilbilgisi açısından ele alınmakla birlikte sözcükbilim ve sözdizimi açısından tartışmalıdır. Bu araştırma yazısında oksimoronla ilgili, dünya dillerinden örnekler verilerek Türkçede kullanım biçimleri ve özellikleri üzerinden hareketle kuramsal analizler yapılacaktır.

Anahtar Sözcükler: oksimoron, oxymoron, ikriciklem, ikirciklemsel bağdaşma, ikirciklemsel öbekleşme