Ranetta GAFAROVA

Kırım tarihi; acının, sürgünün, hüznün, baskının, zulmün; aynı zamanda da Kırım Tatarların milli mücadelesinin tarihidir. Kırım Tatarlarının tarihi beş gelişme evresinden oluşur: 1. Hanlık Dönemi (1441-1783), 2. Rus Hâkimiyeti: Kırım ilhakı (1783-1917), 3. Rus Devrimi ve Erken Bolşevik Yönetimi Sırasında Kırım: Kırım Tatar Cumhuriyeti (1917-1918), 4. 1944 yılı sürgünlük (1944-1987), 5. Vatana Dönüş (1987’den günümüze). İlk üç evre Kırım Tatarlarının Milli Marşı’nda yer almaktadır. Devletlerin tarihinde millî marşlarının ayrı bir önemi vardır. Bu marşlar ait olduğu milletlerin kimliğini yansıtır. Milli marş olarak kabul edildiği tarihten bu güne kadar, değişik zaman ve zeminlerde, milletin büyük çoğunluğu tarafından saygıyla okunan ve dinlenen bu eser, acaba, bizlere neler söylemek istiyor, hangi değerlere sahip çıkmayı öğütlüyor, ne gibi hedefler gösteriyor? Bütün bu soruları, mümkün mertebe tatminkâr bir şekilde cevaplayabilmek için geçmişte yapılan tarih ve dil çalışmalarından da yararlanarak, ‘Ant Etkenmen’ başlıklı milli marşı dörtlükler halinde ele alıp inceleyeceğiz. Kırım Tatar Millî marşının adı “Ant Etkenmen” ve onun şairi ilk Kırım Tatar Muhtar Cumhuriyeti’nin başkanı Numan Çelebi Cihan’dır. Çalışmamızda bugün Kırım Tatarlarının Millî Marşı olan ve Numan Çelebi Cihan tarafından 1917’de kaleme alınan “Ant Etkenmen” (Ant Etmişim) şiiri başta olmak üzere Kırım Tatar tarihinde önemli yeri olan şiirlerdeki ant içme / yemin etme motifi değerlendirilecektir. Çalışmamız, Kırım Tatar millî marşının metninde sesiyle, sözüyle, ahengiyle, his, hayal ve fikir dünyasıyla, lirizmiyle, vezin, kafiye ve nazım şekliyle, dil ve üslubuyla, kısacası estetik yapısıyla mükemmel bir eser olarak incelemesini yapmak ve onun sembolik dilini yorumlamak üzerine temellenmiştir. Metni incelerken tarih disiplininin verilerinden de yararlanılarak yorumlama yapılmıştır.

Anahtar kelimeler: Numan Çelebi Cihan, Kırım, Kurultay, mücadele, marş, şiir, anlam, tarih.