Gül GÜLER

Urfa Ulu Camii, şehir merkezindeki tarihi doku içinde yer almaktadır. Yapının inşa ve bani kitabesi bulunmadığı için kesin yapılış tarihi bilinmemektedir. Caminin kuzey tarafındaki avlunun, kuzeybatı tarafında haziresi bulunmaktadır. Hazirede toplam 127 mezar vardır ve mezarların büyük bir kısmı günümüze sağlam olarak ulaşmıştır. Haziredeki mezarların, genellikle 19. yüzyıl sonu ve 20 yüzyıl başına ait oldukları görülmektedir. Haziredeki en erken tarihli mezar, H.1107- M.1695 tarihli Rakka-Urfa valisi Kadızade Hüseyin Paşa’ya ait olan mezar taşıdır. Haziredeki mezar ve mezar taşlarında, geometrik, bitkisel, mimari ve nesneli olmak üzere dört farklı süsleme çeşidi görülmektedir. Yıldız, burgu, daire ve diş kompozisyonu ile yapılan geometrik süslemeler, mezar taşlarının 9 tanesinde, palmet, çiçek, yaprak, rozet motifleriyle yapılan bitkisel süslemeler mezar taşlarının 22 tanesinde, silme, kabara, mukarnas ile yapılan mimari süslemeler, mezar taşlarının 16 tanesinde ve ay-yıldız, apolet, Mevlevi başlığı tasviriyle yapılan nesneli süslemeler, mezar taşlarının 3 tanesinde görülmektedir. Çalışmamızda, Ulu Camii Haziresi mezar ve mezar taşlarında görülen süslemenin, çeşitleri, malzemesi, tekniği incelenmiş ve Urfa’daki diğer tarihi mezarlıklardaki mezar taşları süslemeleri ile karşılaştırılarak değerlendirmesi yapılmıştır. Bu değerlendirmeler sonucunda, Urfa Ulu Camii Haziresi mezar taşlarında görülen süslemenin, Urfa tarihi mezar taşları içerisindeki yeri ve önemi ortaya konmaya çalışılmıştır.

Anahtar kelimeler: Urfa, Ulu Camii haziresi, mezarlık, mezar, mezar taşı, süsleme.