Derya SÜRMELİOĞLU PARLAR

Petrol sonrası dönemde büyük bir dönüşüm geçiren Körfez ülkelerinin ekonomik ve siyasi süreçlerini açıklamaya çalışan klasik rantiye devlet yaklaşımının Kuveyt devletinin siyasi yapısını tam karşılayamadığı görülmektedir. Diğer taraftan monarşik yapıya rağmen Kuveyt siyasi yaşamı, ağır aksak işlese de, diğer körfez ülkelerine nazaran daha katılımcı bir görünüm arz etmektedir. Bunun temelinde yatan etkenlerden birini de söz konusu ülkenin petrol öncesi dönemde geçirmiş olduğu siyasi deneyim oluşturmaktadır. Petrol öncesi Kuveyt siyaset tarihi klasik rantiye devlet yaklaşımının petrolün yarattığı zenginliğin toplumun siyasi pasifizmini sağlayacağı şeklindeki görüşünü kısmen de olsa önlemiştir. Bu uzantıda petrol öncesi Kuveyt siyaset tarihi adı geçen çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Çalışmada Kuveyt’in kuruluş süreci, kuruluşunda etkili olan aktörler ve söz konusu aktörlerin Kuveyt politika yaşamındaki yeri ele alınmıştır. Özellikle bilinenin aksine Kuveyt’in kuruluş sürecinde El-Sabah ailesinin tek başına etkili olmadığı, El-Sabah ailesinin de dahil olduğu ve adı geçen toprakların önde gelen ailelerinden meydana gelen Bani Utub kabilesinin önemli rol oynadığı görülmektedir. Siyasi yaşamı etkileyen ve belirleyen yönetici kesim dışında ekonomik zenginliği elinde bulunduran ve yöneticilerin ekonomik anlamda bağımlı olduğu ticari elitlerin de en az yöneticiler kadar bu süreçte rol aldığı görülmektedir. Bu noktada o dönem hakim olan “ortak yönetim anlayışı”nın petrol sonrası dönemde de iç politik hayatı etkileyecek şekilde Kuveyt siyaset tarihinde önemli role sahip olduğu ortaya çıkmaktadır. Çalışmada petrol öncesi Kuveyt siyaseti ele alınarak günümüz Kuveyt siyasi geleneğinin daha iyi anlaşılması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Kuveyt siyaseti, El-Sabah ailesi, ortak yönetim, Bani Utub kabilesi, tüccar sınıfı, 1921 Meclisi.