Fatih KURTULMUŞ

Mısır'da Türkler ve Türk tarihi denilince bin seneden biraz daha uzun bir zaman dilimi akla gelmektedir. Tolunoğulları ile başlayan Türk hâkimiyeti Memlük ve Osmanlı devletleriyle yüzyıllar boyunca devam etmiştir. Mısır'ın siyasi ve kültürel hayatında önemli rol oynamıştır ve bu zaman diliminde Türklerden geriye pek çok kültürel miras kalmıştır. Ancak geride kalan miras yeteri kadar gün yüzüne çıkarılamamıştır. Türkçe yazma eserler başta Türkiye kütüphaneleri olmak üzere dünyanın dört bir yanındaki kütüphanelere dağılmış durumdadır. Modern anlamda yaklaşık yüz elli yıldır bu kütüphanelerdeki yazma eserlerin kataloglama çalışmaları yapılmış ve yapılmaya devam edegelmektedir. Bu çalışmalar sayesinde Türk tarihine ait kültürel, edebi, bilimsel eserlerin listeleri ortaya çıkmakta ve yazma eserler üzerine yapılan bilimsel çalışmalar sayesinde tarihin karanlık noktaları aydınlatılmaktadır.   Bu makalede Mısır el-Ezher Şeyhliğine (Meşyehatü’l-Ezher) bağlı yazma eserler kütüphanesinde bulunan Türkçe yazma eserler ana hatlarıyla tanıtılmaya çalışılacaktır. Adı geçen kütüphane, Mısır'da Milli Kütüphane’den sonra ikinci büyük kütüphanedir. Kütüphanede bulunan Türkçe yazma eserler 'Lugat-ı Şarkiyye' koleksiyonunda bulunmaktadır. Lugat-ı Şarkiyye koleksiyonu Türkçe ve Farsça yazma eserlerden meydana gelmiştir. Büyük çoğunluğunu Türkçe eserlerin oluşturduğu koleksiyonda 431 cilt eser bulunmaktadır. Makalede 193 adet Türkçe eser hakkında; eser ismi, yazar ismi, katalog numaraları, varak numarası ve hareke durumuyla ilgili bilgiler verilmiştir. Risale mecmuaları ve Farsça yazmalar bu makalenin kapsamı dışındadır.

Anahtar Kelimeler: Ezher camisi, Ezher Şeyhliği kütüphanesi, Mısır, Türkçe yazma eserler, Yazma eserler