Nurhilal BURAK

Savunma yapıları oldukça karmaşık ve artzamanlı inşa tekniklerini barındırır. Bulundukları toprakların hakimi olan medeniyetler değiştiği zaman onarılarak kullanılmaya devam edilmiştir. Genellikle özel tasarım ya da süslemelerin uygulanmadığı, az maliyetle hızlı inşa teknikleri tercih edilmiştir. Son yüzyıl itibariyle özgün işlevini kaybetmiş bu kültür varlıkları bulundukları kentlerin en belirleyici unsurudur. Kullanıcının kentsel hafızasında savunma yapıları çok belirleyicidir çünkü kente bu savunma yapısı olmadan hiç tanık olmamışlardır. Bu sebepten bu yapılara yapılacak müdahaleler en küçük ölçekte olmalıdır.  Amasra Kalesi, ilçe merkezinin bir bölümünü kapsamaktadır. Kalenin bazı bölümleri tamamen yok olmuştur. Günümüze ulaşmış kısımları üzerinde detaylı araştırmalar yapılarak, kalenin inşa edildiği dönemler ortaya konmuştur. 2013 yılından beri UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde bulunan Amasra Kalesi’nin tüm Ceneviz kolonisi Karadeniz kıyı kaleleri ile karşılaştırılması yapılmıştır.  Bu çalışmanın amacı, akademik çalışmaların oldukça az olduğu bu kültür varlığının nasıl korunabileceği konusunu aydınlatmaktır. Bu yüzden öncelikle Amasra Kalesi’nin kısaca tarihi geçmişine değinilmiştir. Ardından kalenin mevcut durumu belgelenmiştir. Kalenin üzerinde gözlemlenen ve belgelenen hasarlar ortaya konulmuştur. Bu hasarlara nasıl müdahale edileceği belirlenmiştir. Son olarak kısa, orta ve uzun vadeli koruma önerileri geliştirilmiştir. Koruma önerilerinin hayata geçirilebilir olması en önemli kıstastır. Bu yüzden alanda yapılan görüşmeler, gözlemler ve diğer surlu yerleşimler ile yapılan kıyaslamalar temel alınmıştır. Yapılan akademik çalışmalar ışığında bu kültür varlığının doğru şekilde korunarak geleceğe aktarılması hedeflenmektedir. 

Anahtar Kelimeler: Amasra, Ceneviz, savunma yapısı, koruma önerileri, UNESCO