Orhan KOLOĞLU

Mehmet OKUR

Taşnak Komitesi, Rusya’da Çar’m uyguladığı baskılar sonucu dağılmış olan Ermenileri ve bunların kurduğu örgütlerden “Genç Ermenistan”, Van’da kurulan Ermeni Cemiyeti-Armenaganlar ve Hmçak’ı birleştirmek amacıyla 1890 yılında Tiflis’te kurulmuştur. Christopher Mikelian, Stepan Zarian ve Simon Zavarian adlı kişilerin öncülüğünde kurulan bu komiteye, farklı cemiyetleri bir araya getirmesinden dolayı olsa gerek federasyon anlamına gelen “Taşnaksutyun” adı verilmiştir. Kendilerini sosyalist demokrat olarak da tanımlayan Taşnaklann amacı OsmanlI’nın Doğu Anadolu vilayetlerini ondan koparıp kuracakları Ermeni Devleti’ne katmaktı. Başta İstanbul olmak üzere Osmanlı Devleti’nin çeşitli şehirlerinde terör eylemlerinde bulunan Taşnak Komitesi, bir yandan da II. Entemasyonal’e üye olarak Avrupa kamuoyunun desteğini almaya çalıştı. Tarafimızca hazırlanan bu makalede Brüksel’deki Sosyalist Enternasyonal Arşivi’nde bulunan ve Ermeni Taşnak Partisi’nin “Kopenhag Sosyalist Enternasyonal Kongresi’ ne sunduğu, Türkiye’deki örgütlenişi ve eylemlerini konu alan rapor üzerinde durulmaktadır. Özellikle Van, Bitlis ve Muş’taki Ermeni köylülerini gruplar halinde örgütlemeleri ve silahlandırmaları dikkat çekmektedir.

Anahtar Kelimeler: Taşnak Komitesi, Hınçak Komitesi, Osmanlı, Ermeni, Çete