Kasım KARAMAN

Çocuklar zamanlarının önemli bir bölümünü televizyon izleyerek geçirmektedir. Televizyon karşısında pasif ve edilgin durumda olan çocuklar, doğrudan ya da dolaylı olarak televizyonun etkilerine açık hale gelmektedir. Televizyon çocuklar üzerinde şişmanlık, saldırganlık, erken ergenlik, korku, yalnızlaşma, aile bireyleri arasındaki iletişimin zayıflaması gibi olumsuz etkilere neden olmaktadır. Televizyon çocukların tüketim alışkanlıklarını da etkilemektedir. Kırtasiyeden tekstile, kıyafetten mobilyaya birçok ürün, çizgi/dizi film karakterleriyle çocukların tüketimine sunulmaktadır. Çocuklar ve aileleri bu tüketim nesnelerine sahip olmayı arzulamaktadır. Bu makale, televizyonda yayınlanan çizgi/dizi filmlerin çocukların tüketim alışkanlıkları üzerine etkilerini konu edinmektedir. Araştırmanın amacı, çocukların çizgi/dizi film karakterlerinin bulunduğu ürünleri neden ve nasıl satın aldıklarını/aldırdıklarını ve bu ürünlerin neler olduklarını ortaya koymaktır. Araştırma, Giresun Î1 Merkezi’nde, ana sınıfı ve ilköğretim okulu I. kademe öğrencilerinden oluşan, 6-11 yaş grubu çocuklar ile çocukların anne babalan üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırma verileri çocuklar, anne babalar, öğretmenler, kırtasiye malzemeleri ve oyuncak satıcılanyla yapılan derinlemesine görüşme ve katılımlı gözlem tekniğiyle elde edilmiştir. Araştırma bulgularına göre çocuklar ve aileler, başta televizyon olmak üzere, kitle iletişim araçlan vasıtasıyla çocukların tüketimine sunulan popüler kültür ürünlerinin etkisi altındadır. Çocuklar, çoğu zaman ihtiyaçlan olmadığı halde, çeşitli gerekçelerle popüler kültür ürünlerine sahip olmayı arzulamaktadır. Çocuklann sahip olma arzulan, yeni ürünlerle sürekli yeniden üretilmektedir. Böylece çocuklar birer tüketici haline dönüştürülmektedir.

Anahtar Kelimeler: Çocuk, çizgi film, tüketim, televizyon, reklam.