Cengiz FEDAKÂR 

1768-1774 Osmanlı Rus savaşından sonra imzalanan Küçük Kaynarca antlaşması ile Kırım’a bağımsızlık verilmiş; Rus yanlısı Şahin Giray da Kırım hanı olarak atanmıştır. Osmanlı devleti bu durumu Rusya ile 1779 tarihinde imzaladığı Aynalıkavak Tenkihnâmesi ile kabul etmiştir. 1782 yılında batılı anlamda bir takım reformlar yapmaya çalışan Şahin Giray’a karşı Kırım’da ayaklanma çıkmış; bunu bahane eden Rusya Kırım’ı işgal ve bir yıl sonra da ilhak etmiştir. Elden çıkan ilk Müslüman toprağı olması dolayısıyla Kırım’ın kaybını bir türlü hazmedemeyen Osmanlı Devleti, burayı tekrar topraklarına katmak için özellikle Kuzey Kafkasya’da bir takım askerî ve siyasî faaliyetlere girişmiştir. Bu çerçevede Rusya sınırına en yakın ve müstahkem yer olan Anapa’da bir kale inşa etmiştir. Diğer yandan bölge kabileleri ile de yakın temasa geçerek ortak düşmana karşı birlikte mücadele olgusu yerleştirilmeye çalışılmıştır. Bu çalışmanın amacı, Anapa kalesi odaklı Osmanlı Devleti’nin Kırım’ı geri almak için Kuzey Kafkasya’da icra ettiği askerî ve siyasî faaliyetlerdir.

Anahtar kelimeler: Anapa Kalesi, Osmanlı, Rus, Kafkas, Çerkesler, Ottoman