Mücahit DAĞDELEN

Ömer Faruk ŞEKER

Düşünce tarihi içinde önemli bir kaldırım taşı ve potansiyel zemini temsil eden Aydınlanma Dönemi, kendinden sonraki dönemler için önemli bir projeksiyon görevi görür. Bu görevin işlevi halen günümüz için de devam etmektedir. Söz konusu önemin başat aktörü ve temsilcisi de eğitime önemli bir katkı yapan J. J. Rousseau’dur. Rousseau, “Emile” adlı kitabında çocuk eğitimini dönemine göre başka ve o zaman kadar bilinmeyen açılardan ele alarak değerlendirmiştir. Bu değerlendirme biçiminde çağın mevcut pozitivist eğitim sistemine önemli eleştiriler yöneltilmiştir. Döneminde kabul görmemiş ve çeşitli cephelerin hedefi olmuştur. Yaşadığı döneme göre özgün ve orijinal olan ve günümüzde de en çok referans gösterilen “Emile” de, “Doğa eğitimi”, ki, bu yaklaşım biçimi onun eğitim felsefesinin temellerini oluşturur, çocuklar için etkin bir öğrenme başlangıcı demektir. Ancak Rousseau eserinde çoğunlukla erkek çocuklarının eğitimine değinmiş, kız çocuklarının eğitimi ile ilgili kısıtlı sayılabilecek öneriler sunmuştur. Erkek çocukların başta doğacılık anlayışına göre şekillendirdiği eğitimle başlayıp, özerkliği kazanan bireyin zihinsel, ahlaki, cinsel ve dini gelişimlerini bu açıdan inceleyerek düşüncelerini yansıtmıştır. Kız çocuklarının da bu anlayışla büyüyen “Eş”e uyum sağlayacağı düşüncesi hakimdir. Çalışmalarında verilen örnekler ve sonradan yapılan araştırmalar neticesinde eleştirilen yanları olsa da döneminin etkili ve etkileyen filozofudur. Bu çalışmada Rousseau’nun eğitim anlayışı, çeşitli eğitim felsefeleri, çocuk gelişimine dair görüşleri ve katkısı incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Eğitim, eğitim politikaları, çocuk gelişimi, Rousseau, doğacılık