Ufuk KIRBAŞ

Nihayet ARSLAN

Türk edebiyatının önemli ve üretken isimlerinden biri olan Peyami Safa, yaşadığı dönemde, ahlak kavramının ağırlıklı olarak işlendiği çok sayıda roman ve hikaye kaleme almıştır. Yazar, ahlak kavramını düşünce eserlerinde de birçok defa konu edinmiş ve toplumun içinde bulunduğu manevi sorunlara yönelik çözüm önerilerinde bulunmuştur. Ahlak, doğrunun ve yanlışın ne olduğunu tanımlayan ve bu noktada belirli kurallar koyan bir kavramdır. Bu kurallar, din merkezli olmayan ahlak anlayışlarında zamana ve mekâna göre değişebilmektedir. Din temelli ahlak kuralları ise evrenseldir ve değişmez niteliklere sahiptir. Bu yazıda, dinsel bir norm olan günah kavramının Peyami Safa’nın ahlak anlayışını biçimlendiren ölçütlerden biri olup olmadığı araştırılmıştır. Romanlarında kişilerini ve eylemlerini ahlaki boyutta ele aldığı belirgin olan yazarın ilk bakışta topluma sağlayacağı yarardan ötürü Türk millî ahlakını benimsemiş olduğu anlaşılır. Türk milli ahlakını şekillendiren temel öğelerden biri de İslam dininin kurallarıdır. Bu çerçevede, yazarın yazılarından elde edilen ipuçlarından hareketle romanlarında günah kavramını nasıl işlediği sorusu önem kazanmaktadır. Peyami Safa romanlarında, Doğu ve Batı medeniyeti arasında kalmış, ahlaki açıdan yozlaşmış insanları anlatmıştır. Yazarın bu perspektif içinde romanlarını oluştururken yozlaşmayı sorgulamasının arka planında günah kavramının itici bir güç olup olmadığı araştırmaya değer bir soru olarak görülmüştür. Dolayısıyla bu çalışma, Peyami Safa’nın ahlak anlayışı içinde günah kavramının yerini ve etkisini tespit etmeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler: Peyami Safa, Din, Günah Kavramı, Ahlak, Millî Ahlak