Гиорги ХОРБАЛАДЗЕ
Ne kadar çelişkili görünse de, Gürcü tarihi romanının önde gelen temsilcilerinden biri olan Konstantine Gamsakhurdia, tarihi roman üzerinde tartışılırken, “Tarihsel” yüklemin kesinlikle gereksiz olduğuna inanıyordu ve her romanın eninde sonunda tarihsel hale geleceğini söylüyordu.
Yazarın bu görüşüne katılsak da katılmasak da, onun bu tür yaklaşımı Otari Chkheidze'nin "Jebiri" (Baraj) adlı romanının günümüzde zaten bir “tarihi roman” olduğunu göstermektedir.
O zamanki devlet sisteminin isteklerinin aksine roman bir sosyalist gerçekçilik örneği olamadı. Bu durum ise yukarıda sözü edilen yaklaşımları doğrulamaktadır. Mevcut koşullarda “Olmadı” gibi bir değerlendirme yapmak kolay, ancak bu siyasi ve baskıcı koşullarda yazarın vicdanı ve özverisi, riskli bir kararın alınmasına - böyle bir romanın yaratılmasına - yol açtı. Buna karşılık, tüm bunlar bu tür değerlendirmemizi sağladı. Günümüzde benzeri romanlar hakkında “Amacına varmadı” denilir. Ancak, o zamanki şartlara göre yazar tarafından özveri gösterilerek söz konusu roman ortaya konuldu. Bundan ötürü yukarıdaki değerlendirmemize yer verildi.
Romanın yazıldığı dönem ile içeriğini dikkate aldığımızda mevcut riske rağmen yazarın konuları tahrif etmediği belli olmaktadır. Kendisi bu durumda gerek kendini, gerekse okuyucuyu hayal kırıklığına uğratmadı, kendini de aldatmadı, kendine karşı çıkmadı ve riske girdi.
Makalede Sovyet döneminde yaratılan Sovyet karşıtı roman, modern bir bakış açısıyla incelenmiş ve bir dizi konu büyük bir dikkat ve anlayışla gözden geçirilmiştir. Bu gidişat ise dikkate değer sonuçlara kadar götürmüştür. Ancak, şunu da belirtmek gerekir ki, Otari Chkheidze'nin etkileyici ve yaratıcı sanatsal dünyasına kıyasla araştırmamız okyanusta bir damla olduğu kadardır. Bu nedenle söz edilen konular üzerine araştırmamızı sürdürüp genişletmekle birlikte Otar Chkheidze'nin çalışmaları ile günümüz edebiyat eleştiri çalışmalarına daha fazla dikkat çekilmesi gerekmektedir.
Anahtar kelimeler: Otari Chkheidze, "Jebiri", Konstantine Gamsakhurdia, "Burusi", sipariş romanı, Sovyet sistemi.
