Mehmet ÖNAL

Süheyla İrem MUTLU

Semih MUTLU

Eski çağlardan itibaren önemli bir konumda olan ve Mezopotamya’ya açılan bir kapı durumundaki Harran Ovası, Anadolu platosu ile güneydeki düzlükler arasındaki ilişkiyi sağlayan, Mezopotamya kültürleri ile çağlar boyu iç içe yaşamıştır ve Önasya Kültür tarihi açısından da büyük önem taşımaktadır. Makalemizin başlığı olan Harran Ovası Yüzey Araştırması 2020 çalışmalarında öncelikli olarak Harran Ören Yeri merkez alınarak ilçenin Sur içi ve Sur dışında gerçekleştirilen çalışmalar ele alınmıştır. Daha sonra Harran Ören Yeri’nin 15 km kuzey ve kuzeybatısına kadar saptanan yerleşimlerin boyutları, her yerleşimde tespit edilen dönemler buluntulara göre değerlendirilmiştir. Ayrıca söz konusu yerleşimlerin birbirleriyle ve de Harran kentiyle olan ilişkileri anlaşılmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda Balih Nehri’nin kuzey hattı boyunca saptanan yerleşimlerin konumları, büyüklükleri, yayılımları saptanmıştır. Ayrıca her bir yerleşimden toplanan arkeolojik buluntular vasıtasıyla tüm teknik ve istatistiksel veriler kullanılarak bölgedeki yerleşimlerin yayılım alanları, bu yerleşimlerin birbirleriyle bağlantılarının saptanması, yerleşim şablonlarının çıkarılması, bölgenin her dönemde kültürel yapısının belirlenmesi, merkez ve merkeze bağlı yerleşimler ile aşağı şehirlerin tespitine yönelik çalışmalarla bölgeyle çevre kültürler arasındaki ilişkiler ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu çerçevede Harran Ören Yeri merkez alınarak Harran Ulu Camii’nin kuzeyi, kuzeybatısı, doğusu, Harran Höyük’ün güneybatı, güneydoğu, doğu ve batı yamaçları, ayrıca dış surun etrafı ve yakınındaki tarlalar ve Harran Ören Yeri merkez alınarak kuzey, kuzeybatı ve kuzeydoğu boyunca ilerlenerek gezilen yerleşimlerde saptanan dönemler ve buluntular değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Harran Ören Yeri, Harran Ovası, Yüzey Araştırması, Yerleşim Şablonu, Kültürler