Ahmet ATASOY
Cevat ERCİK
Gezende Kanyonu, Mersin’in Gülnar İlçesi’nde yer almaktadır. Karst topografyasının genişlediği coğrafyada birbirinden ilginç yeryüzü şekilleri meydana gelmiştir. Kalker formasyonlarının önemli bir derinliğe ulaştığı Gülnar’da yer altı ve yer üstü karstı oldukça çeşitlidir. Doğal turizme konu olan objeler arasında mağara, kanyon vadi, polye, kör vadi gibi şekiller gelmektedir. Bu çalışmada Gezende kanyonu ile yatak çukurları (pothole) turizm açısından incelenmiştir.
Jeomorfolojik olarak Gezende Kanyonu, Ermenek Çayı’nın yarı graben sahasında yer almaktadır. Grabenin oluşmasında tektonizma etkili olurken, vadinin derine doğru aşındırmasında ise karstik süreçler etkili olmuştur. Fay hattına yerleşen Ermenek Çayı derine doğru yatağını aşındırırken dipteki Jura dönemine ait mermer ve kalkerlere saptanmıştır. Sel rejimli Ermenek Çayı sürüklediği kaya blokları ile çakıl taşları vasıtasıyla Gezende Kanyonu’nda girdap hareketine yol açmıştır. Milyonlarca yıldan beri devam eden bu girdap hareketiyle Gezende kanyonunda yatak çukurları meydana gelmiştir. Bu çukurlar 1 m çapın ve 2-3 metre derinlikte olup, vadinin 4 km’lik bölümünde birlerce örnekten oluşmaktadır. Tek ve birleşik örnekleri olan bu yatak çukurları asılı bir şekilde veya vadinin tabanına dağılmış bir şekilde bulunmaktadır. İlginç özellikleri nedeniyle merak konusu bu şekiller macera ve doğa turizmi açısından büyük önem arz etmektedir. Bu nedenle Gezende kanyonu alternatif turizm türleri açısından irdelenmiştir.
Bu amaçlarla Gezende kanyonu ile çevresinde yoğun arazi çalışmaları yapılmış ve görüşmeler tamamlanmıştır. Konunun somutlaştırılması için alana ait veriler toplanarak her biri turizm açısından açıklanmıştır. Saha ile ilgili fiziki haritalar, sıcaklık, yağış, litolojik ve jeoloji haritası çizilerek konu açıklanmıştır.
Çalışmanın sonuç kısmında kanyon ve yatak çukurları ile ilgili bir takım sorunlar tespit edilmiştir. Bu sorunlara yönelik bir takım öneriler sunulmuştur. Bütün bu çalışmalardan sonra kanyon ve yatak çukurlarının turizme kazandırılması sonucuna varılmıştır. Kanyonda sürdürülebilir bir turizm faaliyetinin olabilmesi için yatak çukurları ile birlikte Gezende Kanyonunun tabiat parkı olarak ilan edilmesi gerekmektedir.
Anahtar Kelimeler: Gülnar, Kanyon, Yatak Çukurları, Turizm, Jeomorfoturizm
