Bahattin ÇELİK
Şanlıurfa’da son yıllarda yapılan yüzey araştırmalarında, M.Ö. II. Binden M.Ö. I. Bine kadar olan zaman dilimine ait çok sayıda kabartmalara rastlanmıştır. Harran Ovasının 500 m doğusunda bulunan ve Tek Tek Dağları bölgesi içinde yer alan Dağyamacı kabartmaları, M.Ö. II. Bine tarihlendirilen kabartmalardır. M.Ö. II. Bine tarihlenen bu kabartmalar taş ocağı benzeri bir yerde ele geçmişlerdir. Dağyamacı kabartmalarının bulunduğu yer şimdiye kadar bölgede M.Ö. II. Bine tarihlendirilen tek kireçtaşı taş ocağıdır. Dağyamacı’nda yer alan taş ocağında, ortostat kabartma taslakları, kabartmalı frizler ve küp şeklinde çıkartılmış taş bloklar ele geçmiştir. Bu kabartmalarda oturan figürler, ayakta duran çıplak figürler, hayvanlar ve bitki motifleri tasvir edilmektedir. M.Ö. II. Binin ilk çeyreği ile son çeyreği arasında yapılmış olduğu tahmin edilen bu kabartmalar, bölgede daha önce bulunmuş ve Şanlıurfa Müzesi’ne getirilmiş olan bazı eserlerle de stil açısından benzer özellikler taşımaktadırlar. Dağyamacı kabartmalarına yakın bir yerde yer alan Soğmatar antik yerleşiminde Erken Tunç Çağına ait kaya mezarlarının ve M.Ö. I. Bine ait bir aslan kabartmasının bulunmuş olması, Tek Tek Dağları bölgesinin taş işçiliğinde erken dönemlerden itibaren önemli bir bölge olduğunu göstermektedir. Tek Tek Dağları vadilerinde bulunan kireçtaşı blokları vadinin doğal eğimleri sayesinde çok kolay bir şekilde çıkarılmakta ve yine bu vadilerden Harran Ovasındaki yerleşimlere doğru taşınmış olmalıdırlar. Harran Ovası’nda kireçtaşı kaynaklarının olmaması, Tek Tek Dağları bölgesinde bu tür kabartmaların yapıldığı taş ocaklarının ortaya çıkmasına sebep olmuş olmalıdır. Dağyamacı kabartmalarının, dönemin modasına uygun olarak küçük yapılıyor olması ve stil açısından benzer özellikler göstermesi nedeniyle M.Ö. II. Bine ait olduğu tahmin edilmektedir. Bu çalışmada, Şanlıurfa’da yeni veya daha önceden ele geçmiş olan M.Ö. II. Bine ait kabartmalar tanıtılacaktır.
Anahtar Kelimeler: Tunç Çağı kabartmaları, M.Ö. II. Bin, Harran Ovası, Kabartma, Taş Ocakları, Şanlıurfa.
