Burak ŞAHİN

Zaman sadece nicel hesaplamalardan ibaret değildir. Zamana nitel açıdan baktığımızda çeşitli katmanlarla çoğaldığı görülmektedir. Algılama, sosyal etkileşim ve tarih açısından zaman fiziğin ve astronominin zaman anlayışının dışında bir sosyal zaman hüviyeti kazanmaktadır. Zaman her aşamada ve toplumda hem ölçülürken hem de kavranırken çeşitlilik arz etmiştir. Tarım ve sanayi toplumlarının zamanı nasıl yorumladıklarını analiz etmek bu çeşitliliğin net görülmesini sağlamaktadır. Ayrıca siyasal sistemler de zamanın içeriğini belirlemektedir.  Zorunlu askerlik katı bir disiplinin uygulanması nedeniyle sosyal zaman unsurlarını görmemiz açısından özel bir kurumlaşmadır. Bu çalışmada, Türkiye'deki zorunlu askerlik ve sosyal zaman arasındaki ilişki üzerinde durulmuştur. Böylece sosyal zamanın kapsamının genişletilmesi amaçlanmıştır. Nitel araştırma kullanılan çalışmada askerlik görevini tamamlamış 30 kişiyle görüşme yapılmış, askerlik deneyimleriyle ilgili sorular sorulmuştur. Askerliğin çeşitli taraflarını ortaya çıkarmak amacıyla örneklem 15 kısa dönem ve 15 uzun dönem asker olarak oluşturulmuştur.  Askerlikteki günlerin her anı zaman tarafından denetlenmektedir. Disiplin kurallarına uymak emredilen görevi zamanında yapmaktır. Kuralların uygulanmaması zamanın iyi yönetilmemesinden kaynaklanmaktadır.  Görev ve sorumlulukların çok yoğun olduğu bir kurumda askerlerin geçmek bilmeyen zaman ile mücadele ettikleri görülmektedir. Zamanın geçmesi için birtakım ritüeller gelişmiştir. Bu ritüeller zamanı hareket ettirmeyi hedeflemektedir. Zamanın geçmesi bu ritüeller ile kutlanmaktadır. Askerlik süreleri arasındaki farklılıklar zaman algısını belirlemektedir.

Anahtar Kelimeler: Sosyal Zaman, Askerlik, Askeri Sosyoloji, Disiplin, Otorite