Hürriyet ÇİMEN
Geçmişte yaşanılan acı olayların insanlar üzerinde bıraktığı etki her geçen gün insanileşmenin de etkisiyle artmaktadır. Bu acıların paylaşılması, unutulmaması, anılması ve o anların hatırlanması gibi nedenlerle birçok coğrafik alan turistik destinasyon haline gelmiştir. Söz konusu destinasyonlara ilgi de gün geçtikçe artmaktadır. Bu nedenle hüzün turizmi (dark turizm) olarak tanımlanabilecek bu seyahatleri tetikleyen motivasyonların araştırılması seyahat nedenlerinin anlaşılması, turistik açıdan değerlendirilmesi ve hizmet kalitesini artırmak için gereklidir. Hüzün turizm genel turizm anlayışının tersine mutlu olmak, dinlenmek ve eğlenmek gibi motivasyonlar yerine hüzünlenme, acıları tazeleme gibi mutsuzluk verici motivasyonlardan kaynaklanmaktadır. Bu nedenle katılımcıların genel turist tipinden farklı düşünülmesi gerekmektedir. Bu kitlenin önemli çoğunluğu için seyahate çıkma gerekçeleri nispeten zorunludur ve destinasyon seçenekleri de sınırlıdır. Gidecekleri yerler belirlidir. Değiştirilmesi çok zordur ancak zamanı üzerinde değişiklik yapılabilir. Bir yerin ya da olayın hüzün turizmine konu olabilmesi için belirli bir kitleyi derinden yaralamış olması gerekmektedir. Hüzün turizminin psikolojik temelleri oldukça güçlüdür. Kısaca hüzün turizm, hüzün ve acı veren mekanlara yapılan seyahatler olarak tanımlanabilir. Hüzün turizminin tam karşılığı olmasa bile literatürde bu amaçla yapılan seyahatlere farklı isimler verilmektedir. Bunlardan en yaygın olarak kullanılanlar; keder turizmi, acı turizmi, yas turizmi, karanlık turizm, savaş turizmi, korku turizmi, utanç turizmi, ölüm turizmi gibi sıralamak mümkündür. Hüzün turizmi kapsamına giren yer ve olaylar ise; teknolojik felaketler, işkence alanları, doğal afetler, savaş alanları, soykırımlar, ünlü kişilerin öldüğü mekanlar olarak sıralamak mümkündür. Hüzün turizmine konu olan olay ve alanlar ziyaretçiler üzerindeki etki düzeyine derinden hafife doğru derecelendirmek mümkündür.
Bu araştırmanın amacı; bir turizm çeşidi olarak hüzün turizminin kavramsal olarak incelenmesi, kapsadığı alanların, turistlerin ziyaret etmeyi motive eden davranışların belirlenmesi amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda literatür taraması yapılarak örnekler incelenmiştir.
Anahtar sözcükler: hüzün turizmi, dark turizm, savaş turizmi, ölüm turizmi, keder turizmi, seyahat mоtivasyonları
