Ahmet KADIKÖYLÜ

Özay ÖZPENÇE

Borç limiti ya da borç tavanı uygulamaları hükümet borçlarının etkin bir şekilde yönetilmesini ve maliye politikasının kurala dayalı olarak uygulanmasını sağlamaktadır. Özellikle bütçe açıklarının finansmanı ve faiz ödemeleri için yapılan borçlanmaların yıldan yıla artış gösterdiği göz önüne alındığında borç limiti uygulaması bütçe disiplininin sağlanması açısından önem taşımaktadır. Ülkelerin mali sistemlerinde borç limiti uygulamaları farklılık gösterse de genel olarak oran ya da miktar olarak belirli bir limit uygulandığı görülmektedir. Türkiye’de 2002 yılında çıkarılan 4749 sayılı kanun ile borçlanmaya oransal olarak limit getirildiği bilinmektedir. O tarihten günümüze kadar uygulanmakta olan borç limiti, kamuda mali disiplini sağlayıcı bir çıpa görevi görmektedir. Çalışmada 2002-2019 yılları arasında borç limiti uygulamasının değerlendirilmesi ve bazı bütçe verileri ile olan ilişkisi incelenmektedir. Hazine borçlanma verileri ile çalışmada değinilen bütçe verileri grafikler üzerinden betimsel analiz ile değerlendirilmeye çalışılmıştır. Yapılan değerlendirmelere göre borç limiti uygulaması, bütçenin temel dayanağı olan vergi gelirlerinin yeteri kadar artırılamadığı dönemlerde, hazinenin mali disiplin içerisinde hareket ederek ve bütçe dengelerini de gözeterek borçlanmasını sağlamaktadır. Borç limiti ile birlikte mali disiplini sağlayıcı diğer bir uygulama faiz dışı fazla uygulamasıdır ve bütçede faiz dışı fazla verilmesi de borç limiti sınırları içerisinde kalınarak borçlanmayı ve net borçlanma uygulamasını kolaylaştırdığı değerlendirilmektedir. Özetle borç limiti uygulaması kamu borçlanmasının istikrarlı bir şekilde sürdürülmesini sağlarken bütçe dengesinin ve faiz dışı fazla uygulamasının da borç limiti üzerinde etkili olduğu değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler: Borç Limiti, Hazine, Bütçe Açığı, Faiz Dışı fazla, Borçlanma