Mehmet Ali DEMİR

Bu çalışmanın temel amacı, Türkiye’nin ortak etnik ve kültürel değerlere sahip olduğu ve aynı zamanda Türk Cumhuriyetleri olarak adlandırılan Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan ve Özbekistan ile 21.yüzyılda potansiyel ticaret genişlemesinin hangi ülke lehine ortaya çıktığını, gerçekleşen ikili ticaretin dünyanın geri kalanına göre daha fazla yoğunlaşıp yoğunlaşmadığını saptayabilmektir. Bu bağlamda, 2010-2019 dönemi için, Türkiye ile Türk Cumhuriyetleri arasındaki dış ticaret ilişkisinin yoğunluk derecesinin ortaya çıkarılmasında kullanılan, uluslararası ticaret literatüründe de yer alan ticari yoğunluk, ihracat yoğunluk ve ithalat yoğunluk endeksi yöntemine başvurulmuştur. Yapılan inceleme sonucunda, ele alınan yıllar itibariyle Türkiye’nin belirtilen Türk Cumhuriyetleri ile gerçekleştirmiş olduğu ticaretin yoğunluk endeks değeri olan 1’den yüksek ve yoğun gerçekleştiği sonucuna varılmıştır. Benzer bir şekilde elde edilen ihracat yoğunluk ve ithalat yoğunluk endeksi değerleri de 1’den yüksek gerçekleşmiştir. İncelenen dönem içerisinde hem ortalama ihracat yoğunluk hem de ortalama ithalat yoğunluk endeks değerleri dikkate alındığında ise, Türkiye’nin Özbekistan hariç ikili ticaretten kazançlı çıktığı ve ikili ticaretin genellikle Türkiye lehine bir yapı gösterdiği sonucuna varılmıştır. Son yıllarda dünyada hızlı bir şekilde artan küreselleşme hareketleri ve buna ek olarak da ortak tarihsel ve kültürel değerlere sahip olan bu ülkelerin potansiyelleri dikkate alındığında, daha fazla ticari işbirliği içerisinde olmaları, ikili ticaret ilişkilerinin yoğunluk kazanması için bir çaba içerisine girmeleri beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler: Türkiye, Türk Cumhuriyetleri, Ticaret Yoğunluk Endeksi, İhracat Yoğunluk Endeksi, İthalat Yoğunluk Endeksi.