Nilgün ÇIBLAK COŞKUN

Günümüzde köy seyirlik oyunu çıkartma geleneği, eskiye oranla zayıflamış olsa da bazı illerimizde hâlâ canlılığını korumaktadır. Güney illerinden Mersin, söz konusu geleneğin yaşatıldığı şehirlerden biridir. Özellikle geçimini tarım ürünleriyle ya da hayvancılıkla sağlayan köylüler, yoğun olarak kış aylarında çeşitli seyirlik oyunlar çıkartmaktadır. Bu oyunlar arasında "deve botlatması" ile âşuk-mâşuk oyunu" hem içeriği, yapısı ve işlevi hem de köy ortamının dışında şenlik ve festival gibi eğlence ortamlarında da icra edilmesi açısından dikkati çekmektedir.

Bu bildiride, Mersin ilinde yaptığımız alan araştırması sonucunda sözlü kültür ortamından gözlem ve görüşme yöntemiyle tespit ettiğimiz  "deve botlatması" ve" âşuk-mâşuk oyunu"; oynanma zamanı ve yeri, oynanma nedeni ile oyuncu kadrosu açısından ele alınıp incelenmiştir. Oyunların biçim, içerik ve yapı özelliklerinin yanı sıra icra ortamına dair özellikleri de belirlenmiştir. Ayrıca geçmişten günümüze bütün canlılığıyla kültürümüzde yer edinmiş bu oyunların, sosyokültürel hayattaki önemi ve işlevleri konusuna değinilmiştir. İncelememizde hem deve botlatması hem de âşuk-mâşuk oyununun, kent ortamına taşınarak yöresel festivallerde arka arkaya icra edildiği tespit edilmiştir. İcra ortamındaki bu değişim oyunların içeriğini de etkilemiştir, ancak bu durum seyirlik oyunların gelenekteki eğlenme ve eğlendirme işlevini değiştirmemiştir. Oyunlar, içerik bakımından yöre insanının hayata bakışı, yaşamı, doğadaki olaylar karşısındaki düşünceleri ya da inanışları açısından da önemli ipuçlarını bünyesinde barındırmaktadır. 

Anahtar Kelimeler: Köy seyirlik oyunları, ritüel kökenli oyunlar, deve botlatması, âĢuk-mâĢuk oyunu, Mersin.