Merve BİLGEN IŞIK - Münevver DAĞGÜLÜ
Her kentin zaman içinde birikerek oluşmuş, sosyal, kültürel ve ekonomik boyutları içeren kendine özgü bir kimliği bulunmaktadır. Bu kimlik, kentleri birbirinden ayırarak onlara özgünlük kazandırır. "Kültürel Süreklilik" kavramı, kentsel kimliğin ve mekânsal hafızanın korunarak sürdürülebilir bir şekilde gelişiminde önemli bir rol oynamaktadır. Kayseri kenti, tarih boyunca önemli bir kültürel ve tarihsel merkez olma özelliği taşımıştır. Özellikle Selçuklu Dönemi, bu şehrin kültürel mirasının oluşumunda ve şekillenmesinde kritik bir yere sahiptir. Selçuklu Dönemi öncesi ve sonrası süreçlerde katmanlaşarak gelişen kentsel doku hem geleneksel hem de modern dönemlerde birçok değişim ve dönüşüm geçirmiştir.
Bu çalışmada, Kayseri'nin kentsel kimliğini oluşturan Selçuklu Dönemi kültürel mirası, kentsel morfolojideki süreklilik ve süreksizlik bağlamında değerlendirilmiştir. Araştırma kapsamında, kültürel süreklilik kavramının kentsel mekânlarla ilişkisi ele alınmış ve bu kavramsal çerçeve doğrultusunda Kayseri’deki Selçuklu Dönemi kültürel mirasının tespiti, gelişimi ve kentsel yapıdaki yeri incelenmiştir. Bu bağlamda, çalışma Selçuklu Dönemi’ne ait kültürel mirası belgelemeyi ve kentsel kurguyu bütüncül bir perspektiften değerlendirmeyi amaçlamaktadır.
Selçuklu Dönemi kültürel mirası, kartografik yöntemler kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışmada, 1882 tarihli kent haritası ile 1945 ve 1986 tarihli imar planları karşılaştırılmış; tarihsel yapıların izleri okunarak ve farklı dönemlere ait veriler üst üste getirilerek değerlendirilmiştir. Bu kapsamda üretilen özgün dijital haritaların, Selçuklu Dönemi tarihine, kentsel ve kültürel miras çalışmalarına önemli katkılar sağlayacağı düşünülmektedir. Çalışmanın sonucunda, Selçuklu Dönemi’nden itibaren kentsel coğrafyada fiziksel ve kültürel varlığı belirlenen kırk beş mimari eserden otuz sekizinin günümüze kadar sürekliliğini koruduğu tespit edilmiştir. Bu süreklilikte, Selçuklu Dönemi’nin kentsel mekân organizasyonunun modern Kayseri kentsel yapısını biçimlendirdiği ve benzer yer seçim kararlarının kentin tarihsel katmanlarında sürdürüldüğü görülmüştür. Sonuç olarak, Selçuklu kent kimliği ve kültürel sürekliliğin modern Kayseri'nin kentsel yapısında sürdürüldüğü ve bu tarihsel mirasın kent kimliğine katkı sağlamaya devam ettiği ortaya konmuştur.
Anahtar Kelimeler: Kayseri, Selçuklu Kenti, Kültürel Miras, Süreklilik, Kartografi
