Ganime CAN GÜR

Fatma ÖZGÜN ÖZTÜRK

Giriş: Yürütücü işlevler, davranışların düzenlenmesi, organize edilmesi ve planlanması gibi bilişsel kontrol süreçlerini içermektedir.

Amaç: Bu çalışmanın amacı yürütücü işlevleri değerlendirmek için geliştirilen yürütücü işlevler ölçeğinin geçerlilik ve güvenirlik çalışmasını yapmaktır.

Yöntem: Araştırma verileri, Google Formlar aracılığı ile sosyal medya web siteleri (Facebook ve Instagram) ve WhatsApp üzerinden basit rastgele örnekleme yöntemi ile toplanmıştır. Çalışmanın örneklem grubunu, dahil edilme kriterlerini karşılayan 338 kişi oluşturmuştur. Pilot uygulama 50 kişilik bir örneklem grubu üzerinde uygulanmış ve bu veriler örneklem grubuna dahil edilmemiştir. Bu çalışmada madde havuzunun oluşturulması, içerik ve yüzey geçerliliği, psikometrik özelliklerin değerlendirilmesi olmak üzere üç aşama uygulanmıştır. Ölçek maddeleri, kapsamlı bir literatür taraması ve altı uzman tarafından yapılan kapsam geçerlilik değerlendirmesi temel alınarak geliştirilmiştir. Ölçeğin faktör yapısını incelemek için açımlayıcı faktör analizi (AFA) ve doğrulayıcı faktör analizleri (DFA) kullanılmıştır. Ölçek yarıya bölme güvenilirliği, bileşik güvenilirlik analizleri ve yakınsak geçerliliği açısından da değerlendirilmiştir.

Bulgular: Ölçeğin kapsam geçerliliği 0.93 'dür. Son hali 19 maddeden oluşan ölçekte 2 alt boyut belirlenmiştir. DFA analiz sonuçlarına göre model-veri uyumunun iyi düzeyde olduğu bulunmuştur (x2= 258.95, df=148, p=0.000, x2/df=1.74, RMSEA: 0.04, RMR: 0.03, SRMR: 0.03, CFI: 0.99, NNFI: 0.99, NFI: 0.98, GFI: 0.93, AGFI: 0.90, IFI: 0.99ve RFI: 0.97).  Cronbach Alpha güvenirlik katsayıları “Faktör 1" için 0.90, "Faktör 2" için 0.84” ve ölçeğin tamamı için 0,93 olarak bulunmuştur. Alt ölçek madde puanları arasındaki korelasyon katsayıları, "Faktör 1" için 0.35 ile 0,80 arasında ve "Faktör 2" için 0.54 ile 0.66 arasında değişmektedir.

Sonuç: Yürütücü İşlevler Ölçeğinin yetişkinlerde yürütücü işlevleri değerlendirme sürecinde kullanılabilecek güvenirliliği ve geçerliliği olan bir ölçme aracı olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler: bilişsel süreçler, ölçek, psikiyatrik durum derecelendirme ölçeği; yürütücü işlevler, yetişkin