Vedi AŞKAROĞLU

Trajik kavramı insanın evrendeki konumu ve bu konuma karşı sorgulama yapan zihnin kaderini değiştirmeye çalışırken yaptığı eylemlerin ve verdiği kararların kişiyi pathetic bir duruma  getirmesi  ile  ilgilidir.  Eski  tragedya  geleneğinden  günümüze  kadar  kavram değişime uğramış ve eski asil trajik kahramanların yerini, günümüzde baş döndürücü bir hızla değişen, dönüşen dünya şartları karşısında bir tür çaresizlik içinde kaderine etki edemeyen yenilgiyi kabullenmiş modern sıradan insana bırakmıştır. Bu insan tipolojisi, özellikle 1. ve 2. Dünya savaşlarının etkisi altında yaşamı bir nihilist yaklaşımla algılamaya başlayan, ana karakteristiği kötümserlik olan sanat eserlerinde çokça işlenmiştir. Bunlardan biri olan Süleyman Efendi tiplemesi, Orhan Veli Kanık’ın Kitabe-i Seng-i Mezar adlı şiirinde  modern  sıradan  insanın  dünya  şartları  karşısındaki  çaresiz  umutsuzluk  imgesi olarak sunulmuştur. Bu çalışmanın amacı da bu şiirden yola çıkarak, modern insanı trajik hale sokan şartların irdelemesini yapmaktır.

Anahtar Kelimeler: Sıradan İnsan, Trajik, Süleyman Efendi, Kitabe-i Seng-i Mezar