Ömer ÖĞÜNÇ

Anton Pavlovich Chekhov’un alt, orta ve üst sınıftan kahramanların 20. yüzyıl başındaki hayatlarını anlattığı The Cherry Orchard adlı oyunu, birbirinden oldukça farklı bu toplumsal gruplar arasında yaşanan çatışmayı yansıtır. Köleliğin kaldırılmasından yaklaşık kırk yıl sonra, Madam Ranevsky ile temsil edilen Rus soylu sınıfı ekonomik gücünü kaybetmişti; böylece görkemli geçmişin son sembolü olan vişne bahçesi de sınıf bakımından yükselişe geçen ve Lopahin ile özdeşleştirilen orta sınıf tarafından satın alınma durumuna gelmişti. Bu iki sınıf arasında devam eden çatışma esnasında, eski değerleri yaşatan alt sınıf, tıpkı yaşlı Firs’in oyun sonunda unutulması gibi geride bırakılır. Sonuçta herkes için kökten değişiklikler getiren yeni bir dönem başlamaktadır. John Osborne’un Look Back in Anger oyununa baktığımızda ise toplum içindeki çatışmanın alt ve orta sınıflar üzerine yoğunlaştığı görülür. Eşi Alison’a duyduğu büyük aşka rağmen Jimmy, alt sınıftan gelen geçmişini, eşinin orta sınıf geçmişiyle bir türlü barıştıramamaktan kaynaklanan kendi iç karmaşalarıyla baş edemez. Bu yüzden öfkesi bir türlü yatışmaz. Alison’un bebeğinin ölmesini istemesi ve yakın arkadaşı Helena ile ilişki yaşaması da bu yüzdendir. Bu hayattaki bütün kötülüklerin sorumlusu orta sınıftan insanlarken, Cliff bu duruma umursamazlığı ve odanın içinde tembel tembel oturmasıyla destek olur. Jimmy’e göre bütün iyi özellikler ve değer yargıları işçi sınıfında mevcuttur. Geçmişine duyduğu saplantı yanında geçmiş nesillerin hatalarını telafi etme konusunda taşıdığı sorumluluk Jimmy’nin geleceğe bakmasına engeldir. Her şeye rağmen oyunun sonunda Alison’un geri dönüşü ve çiftin arasındaki aşk oyununun yeniden başlaması gelecek için halen umut olduğuna işarettir.

Anahtar Sözcükler: Anton Pavlovich Chekhov, John Osborne, The Cherry Orchard, Look Back in Anger, alt sınıf, orta sınıf, sosyal çatışma, değişim