Ramazan ERGÖZ

Oğuz DOĞAN

İnsanoğlu çevresini anlamlandırarak kendisi için bir dünya kurar. Kurulu olan bu dünya düzeninin devam etmesi için kültür üretimi ve bu kültürün gelecek nesillere aktarılması gerekmektedir. Bu aktarımın sürekli bir hal alabilmesi için insan belleğinde kalıcı olması gerekir. Kültürel anlamda belleği bir mekâna çevirebilmek için insani kodların yaşamın her alanında canlı tutulması ve yeni nesillere aktarılması gerekir. İnsanoğlunun hayatında çeşitli geçiş dönemleri vardır. Doğum, evlenme ve ölüm insan hayatının önemli geçiş dönemlerindendir. Geçiş dönemleri etrafında oluşan inanış ve ritüeller kültürel belleğin canlı tutulmasında önemli bir yere sahiptir. Ölüm etrafında da çeşitli kültürel faaliyetlerin ortaya çıktığı görülmektedir. Ölüm öncesinde, sırasında ve sonrasında olmak üzere çeşitli aşamalarda ortaya çıkan inanış ve uygulamalar binlerce yıllık kolektif bilinçaltının izlerini taşır. Ölen kişinin ardından yakılan ağıt, insanoğlunun ölümle birlikte kaybettiği bir yakının acısının dışa vurulmuş yansımasıdır. Ağıtlar ölen kişiye bir çeşit veda niteliği taşımakta, o kişinin kısa bir hayat hikâyesini acıklı bir şekilde dile getirmektedir. Aynı zamanda ağıtlarda kültürün izlerini görmek mümkündür. Ağıtlarda günlük yaşamın izlerini, gelenek ve göreneği, sosyal hayatı, coğrafi unsurları vb. birçok unsur yer almaktadır. Ağıtlar milli kimliğin taşıyıcısı olma özelliğine de sahiptir. Acıklı olayların sonucunda ortaya çıkan ağıtlar, bireyin milli kimliğini bulmasına yardımcı olacak kodları içerir. Ağıtlarda gelenek ve görenek, vatan ve dil gibi milli kimliğin ana unsurlarını bulmak mümkündür. Bu bağlamda Pınarbaşı ağıtlarında da bireyin kültürel kimliğine ulaşmasına yardımcı olacak kodlar yer almaktadır. Pınarbaşı ağıtlarında kültüre ve milli kimliğe ait unsurların yoğun bir şekilde yer aldığı görülmektedir. Çalışmamızda ağıtların kültürel belleği ve milli kimliği yaratmadaki işlevi üzerinde durulacak ve Pınarbaşı ağıtları bu bağlamda incelenecektir.

Anahtar Sözcükler: Kültür, Kültürel Bellek, Milli Kimlik, Ağıt, Pınarbaşı.