Davit SHAVİANİDZE
Gürcistan’ın tarihi bölgesi Acara’da Orta Çağlardan itibaren siyasi, sosyal ve dini sorunlar ortaya çıkmıştır. Komünizm ve ateizm döneminde kültürel gelişmeler daha da zorlaştı. “Acaralı Gürcü değil” gibi ideolojik baskılar aktif hale getirildi. Tarih boyunca oluşan sosyal ve psikolojik durum ulusal ve etnik açıdan sağlanan gelişmelerin yerini tutamadı. Ritüellerle dolu geleneksel Gürcü şenlikler (“Kvirikoba”, “Lazaria”, “Axali Tseli”, “Şuamtoba”, Çkvanaroba”, Kvişnaroba”i Mareteloba”, “Çalaoba”) üzerine yapılan araştırmalar sonucunda elde edinilen bilgiler yukarıda bahsedilen tespitleri onaylamaktadır. (Araştırmada karşılaştırmalı metotlar uygulayarak Sürgünden geri dönen ve İaneti’de oturan halkın günlük hayatı ile sosyal ilişkilerinde öz bilinç ileetnik tutumların gerçekliği yukarıda bahsi geçen tespitlerce doğrulanmaktadır).Didacara, Skhalta, Khihani köyleri ile Mareti Vadisi’nde yapılan araştırmalar sonucunda elde edilen yeni etnografik malzemelere göre şu tespitler yapılabilir: 1. Farklı bir din tarafından oluşan durum dolayısıyla etnik ve milli hayattaki gelişmeler duruma uygun olmasına rağmen, Acara’da ulusal öz-bilinç ölçütü kritik seviyede değildir. İaneti’ye yerleşen ve sürgünden geri dönen kişiler arasında ilk aşamada ulusal öz-bilinç seviyesi düşüktür (Kendilerini Meskhi veya Müslüman Gürcü olarak tanımlamaktaydılar). 2. Gürcü zihniyeti baştan beri din özgürlüğünün yalnız hak, özgürlük veya tanınmalar şeklinde olmayacağını kendi geleneksel din kurallarının uygulanan yeni inanç ve yükümlülüklerle uydurulacağını anlamıştı. Böylelikle, yabancılar tarafından amaçlanan zihniyet değiştirme planı Gürcülerde sosyal ve manevi dengelerin korunması için yönlendirici bir etkiye sahipti (Gel Gamonatlevi’ye, Gonio’ya, Skhalta’ya”. “Unutmayasın Oşki, Tbeti, Khakhuli bizimdir”). 3. Bazen şekli değiştirilen, ancak aynı anlamı taşıyan ve nesilden nesle taşınan şenliklerin isimleri Komünist rejim döneminde halk tarafından bilerek değiştirilirdi ve hükümetin belirlendiği tatil veya bayram günlerine denk getirilirdi. Bütün bunlar “İnancın zayıflamaması, Gürcü hareket ve görüşlerinin korunması için yapılırdı”.4. Şenliklerin gerekliliği “bekleme” ve “sebep ve sonuç” prensiplerine göre açıklanabilir. Yerlilerin yaklaşımlarına göre,sağlıklı kalmak ve uzun bir yaşam için bir kaç gün Tanrı’na hizmet etmek ve dindar olmak gerekir”. Geleneklerle oluşan “sürdürülebilir normlar”, ritüellerle belirlenen yasakların “gerekli görüldüğünde bozulması” gibi sosyal-kültürel durumdan kaynaklanırdı.5. Atalar tarafından birliğin pekiştirilmesi için miras olarak bırakılan dini bayramlar ve şenlikler ahlaki ve manevi yaşam tarzını sürdürmek için bir garanti oldu. Araştırmalara göre Mareti vadisinde Gürcü zihniyetinin tamamen muhafaza edildiği tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Gürcistan, Acara, Etnografya, Mareti, Din.
