Ahmet UYANIKER

Osmanlı Devleti’nin altı yüz yılı aşan ömrü içersinde, vakıf sisteminin Türk toplumunda sosyal ve milli dayanışmayı sağlamada oynadığı rol ve icrâ ettiği fonksiyon oldukça önemlidir. Çünkü Osmanlı yerleşim yerlerinin bayındırlık, eğitim-kültür, sağlık ve sosyal yardım hizmetleri büyük ölçüde vakıflar tarafından karşılanıyordu. Bu bağlamda Osmanlı şehirlerinin hemen hemen hepsinde Osmanlı Devlet adamları ve hayırsever halk tarafından yaptırılan vakıf eserlere rastlamak mümkündür. Osmanlı şehirleri içersinde İstanbul uzun yıllar Devlete başkentlik yaptığı için tarihi pek çok askeri, sivil ve dini eseri barındırmaktadır. Bu eserlerden bir kısmı uzun yıllara direnerek günümüze ulaşmıştır. Bu yapılar tarihi, mimari ve kültürel yönleriyle farklı çalışmalara konu oluşturmaktadır. İstanbul’da Osmanlı Devletinden günümüze ulaşabilmiş tarihi yapılardan birisi Mahmûd Ağa Cami’dir. Eser Kanuni Sultan Süleyman’ın bâbüssaade ağası Mahmûd Ağa tarafından yaptırılmıştır ve Mimar Sinan’ın yapıtları arasında anılmaktadır. Cami halen İstanbul Sütlüce Mahallesi Damar Sokak da ibadete açıktır. Cami Mimar Sinan’ın İstanbul’daki diğer yapıtlarına kıyasla sönük kaldığı için çok fazla tanınmamakta ve hakkında fazla belge ve bilgi bulunmamaktadır. Bu çalışmada Mahmûd Ağa Cami’nin Hicri 1020 (Miladi 1611) yılına ait vakıf defterinde bulunan veriler ve mevcut bilgilerle Mimar Sinan’ın az bilinen bu yapıtı ve caminin vakıf kurucusu hakkında bilgi verilmiştir. Zira Başbakanlık Osmanlı arşivi belge taramasında cami ve yaptıranı hakkında incelenilen defterden başka vakıf defterine rastlanmamıştır. İlerleyen zamanda yeni belgelerin ortaya çıkması konuya katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler: Mimar Sinan, Cami, Bâbüssaâde , Mahmud Ağa Cami, Vakıf.